Rob Wijnberg
Voor ieder wat waars - Hoe waarheid ons verdeelt en weer kan samenbrengen
Uitgeverij De Correspondent
Het boek ‘Voor ieder wat waars’ van Rob Wijnberg, filosoof en oprichter van De Correspondent, eindigt op een berg. ‘Zo bereikten we de top van de welvaartsberg, met uitzicht over de ongekende rijkdom en de ruïnes die hij had nagelaten. Eenzaam, bleek het boven op de welvaartsberg, waar geluk zich had ontdaan van gemeenschapszin.’
Een opvallend beeld dat exact lijkt waar het boek ‘De Tweede Berg’ van David Brooks mee begint. Hij begint zijn boek over de Eerste Berg, dat is de weg die je als mens aflegt naar het bereiken van succes, een carrière, welvaart, erkenning — de weg naar boven, naar de top dus. ‘Ze deden de dingen waartoe de maatschappij ons aanmoedigt, zoals een stempel drukken, succesvol worden, een huis kopen, een gezin stichten, geluk nastreven.’ Het is de ratrace naar boven, die onoverkomelijke weg die je denkt te moeten gaan om op de apenrots te overleven. Het gevolg is vaak burn-out, eenzaamheid, vervreemding, zielloosheid. Velen vallen van die Berg naar beneden. De vallei in. Een mislukt huwelijk, een doodlopende carrière, ziekte — het zijn de butsen en blauwe plekken die we oplopen in het leven.
Het boek ‘De Tweede Berg’ is de persoonlijke tocht van David Brooks die de mislukking van zijn leven beschrijft op die Eerste Berg om daarna de Tweede Berg te ontdekken. Op die andere Berg ontdekt hij de anderen, de mensen die hij miste, de liefde voor elkaar, en zijn eigen bestaansrecht.
Rob Wijnberg neemt ons in zijn boek ook mee op reis. Een boek dat over het idee waarheid gaat. Hoe waarheid ons ooit samenbracht, en daarna eenzaam maakte, intens verdeelde en uiteindelijk compleet in de war op een berg bracht. De welvaartsberg. En daar, schrijft hij, ontdekken we dat wat David Brooks ook ontdekte: 'Het antwoord kwam niet van boven, van beneden of van binnen. Want het antwoord lag al die tijd al tussen ons in. Een antwoord dat steeds luider klinkt: waarheid is wat zich vermenigvuldigt als we het delen. Zoals vrijheid, kennis, vertrouwen en liefde groeien als ze aan een ander worden gegeven.’
Die reis van het idee van waarheid beschrijft Rob Wijnberg heel mooi in een matrix door het te koppelen aan perioden in onze geschiedenis als mens. Van de pre-moderne tijd (400 v Chr - 1600 na Chr) waar waarheid als een verlossing van ‘boven’ moest komen. Naar de moderne tijd (1600 - 1950) waar waarheid vooral ten dienste staat van vooruitgang, gekoppeld aan een stevige industrie. Dan de post-moderne tijd (vanaf 1950) waar waarheid ons helpt om van knellende normen te bevrijden. De postmoderne consumptietijd (vanaf 1980), waar waarheid ons terugwerpt op een extreme individualiteit en ten dienste staat van onze behoeftebevrediging. En tenslotte de verbondentijd (toekomst). Het verlangen naar die Tweede Berg, waar we weer gemeenschapszin ontdekken en waar de waarheid geen idee is dat ons verdeelt maar samenbrengt.
‘Waarheid, dat is geen hoop, feit of verzinsel - en zeker niet wat toe te eigenen is. Waarheid is een weefsel. Een netwerk van samenwerkende soorten, verbonden door een besef van zichtbare en onzichtbare onafhankelijkheid.'
In een samenleving, deze postmoderne tijd vol polarisatie en tegenstelling, waar we elkaar met de waarheid het hoofd inslaan, is er ook het diepere verlangen om die stellige waarheid niet de boventoon te laten voeren tussen ons. Het gaat over iets anders, dat voelen we wel, maar hoe zetten we onze mening, onze ideeën over hoe het moet en onze angst voor de toekomst dan aan de kant?
Ik kwam de uitspraak weer tegen van Parker Palmer: 'Before you tell your life what you intend to do with it, listen for what it intends to do with you.' Parker Palmer is een Quaker en daar leert men - er is geen voorganger in de gemeente - te wachten op dat wat zich aandient of wie wat wil vertellen. Zijn boek ‘A hidden wholeness’ is een aanrader. Het heeft deze ondertitel: ‘The journey toward an undivided life: welcoming the soul and weaving community in a wounded world’.
Wat is de verborgen onderstroom en hoe breng je die in contact met je dagelijks gedrag? Uiteindelijk gaat het geloof ik, let op dat woord ‘geloof’, om de heling tussen dat wat we ‘ik’ noemen (compleet met de stemmen van de blauwe plekken uit het verleden en het gedrag dat daardoor onze weg bepaalden) en onze ziel. Die heling, die genezing van het afgescheiden zijn, is ons grotere doel in het leven. Alles wat daarna gebeurt, leidt je naar dat wat nodig is. Voor jezelf en voor anderen. Waarheid is dus niet van jou, of van een ander, of zelfs van iets dat boven ons uitstijgt, maar ‘waarheid is wat we delen’, stelt Rob Wijnberg in zijn laatste zin in zijn boek. En zo is het.
- Ron van Es
Koop het boek hier

YouTube inhoud kan niet getoond worden met je huidige cookie-instellingen. Selecteer "Toestemmen & tonen" om de inhoud te zien en de YouTube cookie-instellingen te accepteren. Meer info kun je lezen in onze [Privacyverklaring](/privacyverklaring/. Je kunt je altijd weer afmelden via je [cookie-instellingen] /cookie-instellingen/.