(foto Duong Nâhn)

Onderstaande longread is met toestemming overgenomen uit New Financial Magazine 


Terugveren


Ik kreeg een mail van Yvo Kouwenhoven die ik niet kende. ‘Dag Ron, ik heb een wat brutale vraag... Nadat ik 3x hersenvliesontsteking heb overleefd, deel ik mijn ervaringen over veerkracht.’ Bij de mail een link naar een film die over hem is gemaakt. Check die film op YouTube via ‘Tuinderij Bietenrood’. Zou een dergelijk verhaal aansluiten binnen je werkzaamheden?, schreef Yvo verder. 


Ik moest even nadenken. De film, die prachtig is, gaf ook een beeld van iemand die zijn weg in het leven moest wegkappen. moest knokken om zijn plek te vinden. En dan ook nog geconfronteerd worden met zoveel fysieke tegenslag. Als er iemand is die weet wat veerkracht is, dan is het deze man. 


‘Ha Yvo, jij stuurde mij jouw film, die ik overigens prachtig en ook indrukwekkend vind, met de vraag of ik daar iets mee wilde? Nu wil het toeval dat ik voor New Financial Magazine een verhaal wilde schrijven over 'veerkracht'. Mijn voorstel is: ik schrijf een artikel over jou, over je veerkracht, maar wil het artikel graag in correspondentie vorm samen met je schrijven.’ 


‘Klinkt interessant’, schreef Yvo terug. 


Ik begon. ‘Een open deur misschien, maar toch maar die vraag: waar komt jouw veerkracht vandaan? Of iets filosofischer uitgedrukt: wat doet jou gaan? 


Yvo schreef terug: ‘Ha Ron, allereerst dank voor dit interview. Heel leuk om samen de diepte in te gaan over dit onderwerp.’


‘Het antwoord op je vraag: ‘Wat doet je gaan?’ Het eerste dat bij mij opkomt is waarom ik ’s ochtends mijn bed uit kom: Wat maakt dat ik in beweging kom? Dat is een grote vraag. Ik zal een ‘groot’ antwoord geven. Heel eerlijk; ik houd ontzettend veel van het leven in al haar facetten. Ik vind het fantastisch. Dat leven leid ik niet alleen. Ik doe dat samen met alle mensen, dieren en andere organismen om mij heen. Ik loop op een aardkloot, ik adem zuurstof in. Ik ben afhankelijk van zó veel verschillende factoren om dat prachtige leven te mogen leiden… dat brengt een zekere verantwoordelijkheid met zich mee. De verantwoordelijkheid om goed voor mezelf en voor mijn leefomgeving  te zorgen. Dat doet mij gaan, om in de termen van de vraag te blijven.’ - Yvo


Dag Yvo,


Bij je antwoord op mijn vraag; ‘Wat doe jou gaan?’, of anders uitgedrukt, ‘Waarom kom je ondanks alle tegenslag toch weer in beweging?’ heeft ook te maken met dat wat ik las bij Viktor Frankl, die bekend is geworden met zijn boek ‘De zin van het bestaan’. In dat boek zijn verschrikkelijke belevenissen in de concentratiekampen van Nazi-Duitsland, maar ook zijn veerkracht om die te overleven.  


‘Een drastische verandering in onze houding tegenover het leven was dringend noodzakelijk. Wij moesten eerst onszelf en vervolgens de wanhopigen onder ons leren, dat het er niet zozeer toe doet wat wij van het leven verwachten, dan wel wat het leven van ons verwacht. (...) Leven betekent feitelijk verantwoording nemen om de juiste oplossingen te vinden voor onze levensproblemen en om de taken te vervullen waarvoor het leven ieder mens voortdurend stelt.’ 


Ik lees Victor Frankl vooral als een mens die niet vraagt om zich kenbaar te maken omdat het zo goed is voor hem of haarzelf, maar zich kenbaar te maken omdat het leven dat vraagt. Het is een wil-tot-betekenis, waarbij de wil niet alleen in de handen van de mens zelf ligt. Het leven wil dat ook, zeg maar. Daarbij is frustratie – ‘het lukt niet, ik luk niet’ – een belangrijke motor om de wil aan te laten ‘slaan’. Het is de contactsleutel van de auto. 


Om in dat licht te gaan staan, is er soms een existentiële crisis nodig. Hoe lees jij dat? ook in het licht van dat wat jou overkwam? Of misschien nog kan overkomen? 


Groet Ron


Ha Ron,


Het korte antwoord op de vraag waarom ik toch weer in beweging kwam na alle tegenslag is; ik deed het voor mijn kinderen. Het klinkt zo cliché, maar het is niet anders. Zij waren mijn focus. Mijn allergrootste motivatie, of om in de terminologie van Frankl te blijven: mijn Will To Meaning.


Toen ik aan de beademing lag op de Intensive Care, verlangde ik naar vrij ademen. Die beademing ging er na een aantal weken af en de eerste ademteug was een van de mooiste momenten in mijn leven. Met iedere ademhaling is er hoop. Hoop op herstel. Hoop op verbetering.  Die hoop (lees: purpose) geeft een levenskracht die dicht bij een soort ‘survival instinct’ komt.


‘Met iedere ademhaling is er hoop. Hoop op herstel. Hoop op verbetering.’


Ik wilde mijn kinderen niet achterlaten zonder vader. Dat maakte dat ik alles op alles zette om te herstellen. Ik deed het niet zozeer voor mezelf als wel voor mijn kinderen. Van daaruit ben ik keihard gaan knokken. Met iedere ademhaling. Met iedere eerste beweging van mijn handen. Met iedere eerste hap van een boterham met pindakaas. Met iedere eerste seconde rechtop zitten. Enzovoort. Tot de eerste keer zelfstandig naar het toilet. Allemaal in het teken van mijn ‘will to meaning’.


Ik herken meerdere dingen in Victor Frankl’s werk. Wat ik met name interessant vind, is dat hij schrijft over The Will To Meaning: ‘This meaning is unique and specific in that it must and can only be fulfilled by him alone; only does it achieve a significance which will satisfy his own will to meaning.’ Een purpose in het leven is zó persoonlijk. Voor de een is het een doel om een reis te maken. Voor de ander is het om zonder angst de straat op te gaan. Hoe ogenschijnlijk groot of klein het doel is maakt niet uit.


In het proces om dat doel te bereiken is inderdaad lijden onvermijdbaar. De frustratie die Frankl benoemd kan ik beamen. Eén nuance lees ik in het werk van Frankl die niet genoemd wordt. De nuance ligt in het feit dat in zeer traumatische situaties een mens niet heel veel te kiezen heeft. Hij geeft enkel aan dat mensen met een doel (meaning vind ik persoonlijk mooier klinken, of nog mooier een purpose) meer kans op overleving hebben. Het geeft hoop. De reden waarom ik dit zó ontzettend belangrijk vind is omdat ik er toevallig bovenop ben gekomen.


Ik heb altijd waarde-gedreven in het leven gestaan. Nu nog steeds. Zo niet meer dan ooit. Wellicht heeft dat mij geholpen toen ik uit de put van tegenslagen klom. De realiteit is echter dat veel mensen met NAH (Niet Aangeboren Hersenletsel) een gevoel van uitzichtloosheid kunnen ervaren. En dat begrijp ik ook heel goed. Het is voor deze mensen te kort door de bocht om tegen hen te zeggen: 'Weet je wat jij moet doen, gewoon een doel vinden in het leven. Dan komt het goed joh.’ Was het maar zo simpel. Een ware levensbetekenis vinden is simpelweg niet af te dwingen (net zo min als acceptatie van de situatie,wat essentieel is voor herstel). - Yvo


Hier stopt onze correspondentie. Voor dit moment. Maar in de mail die tot deze korte mailwisseling leidde schreef Yvo nog: ‘Ik deel graag mijn ervaringen met als doel om mensen te inspireren. Misschien in een lezing over thema’s als  veerkracht of omgaan met verandering.’ 


Ron van Es, hoofdredacteur OMO


Luister ook eens naar een korte podcast die ik samen met Raf Stevens maakte over deze correspondentie en het thema ‘veerkracht’.  

Aanbevolen om ook te lezen

Hilde Bolt - De Mythe van Normaal

Klaartje Freeke - De waarheid verloochenen

Shervin Nekuee  -

Heb ik je niet gezegd? Een innerlijk oproep