Spier van Aandacht
Het is niet verstandig om je make up te verwijderen met tandpasta. Ik mag dat zeggen, want ik heb het deze week geprobeerd. Toen ik vervolgens, gehaast en met een mengeling van lach en ergernis, onder de douche dat ruw bijtende gevoel van mijn arme oogleden af probeerde te spoelen, vroeg ik me af waar ik in vredesnaam gezeten had met mijn gedachten. Hoe konden ze zo ver verwijderd geweest zijn van mijn handelen dat ik niet geregistreerd had wat ik deed en zelfs niet wakker werd bij wat mijn huid voelde. Want reken maar dat die iets voelde. Kortom, een fijne wake up-call voor iemand die de kost verdient met anderen vertellen hoe ze aandachtig kunnen leven.
Het ego wil weg
Aandachtig leven vraagt, hoe kan het anders, aandacht. Het gaat domweg niet vanzelf. Leven in verstrooidheid is makkelijker dan in het Nu aanwezig zijn. Veroordeel jezelf er niet om; we zijn nu eenmaal dualistische wezens voor wie het ja of nee is, voor of tegen, yin of yang. Ons menszijn heeft moeite met wat in de spirituele literatuur wel eens ‘eenpuntigheid’ genoemd wordt; die ultieme focus in het hier en nu waarin de eenheid voelbaar is. Het ego wil niets liever dan elders zijn: daar of dan, toen of straks. Uit eten met je vrienden en elkaar een avond lang vertellen hoe leuk het vroeger was. Op stap met een vriendin en mensen bespreken die er op dat moment niet zijn. Dromen met je dochter over een baby die nog niet geboren is. Het is de meest gemaakte beweging van de mens, dat naar buiten keren. Weg willen gaan. Het elders zoeken. Het is de manier waarop we ons handhaven op deze aarde.
Aandacht betekent gewoon ‘denken aan’ – zo moeilijk is het niet. Maar het vraagt wel oefening
Op zielsniveau is er een andere werkelijkheid. Daar is een wereld die we niet zien, maar die we alleen opmerken als we met onze volle aandacht in het Nu aanwezig durven te zijn. Er komt een vicieuze cirkel bij kijken; als we onze handelingen bewust gaan uitvoeren, ervaren we iets van dat eindeloze Nu, maar tegelijkertijd gaan we pas iets van een eeuwigdurend Nu ervaren, als we onze handelingen bewust uitvoeren. Het gaat om de meest concrete dingen; je handen zien die een schroef aandraaien, de bezem horen als je de stoep veegt, de grond onder je voeten voelen als je loopt. Dat is een uitdijend bewustzijn, want als je jezelf gezien hebt en gehoord, glijdt de blik naar boven en zie je de wolken, de regen en de bomen als nieuw. En in dat alles ligt het weten, het Weet hebben van een enkelvoudige, ondubbelzinnige realiteit, waar jij deel van uitmaakt.
Begin klein: adem gewoon eens in
Als je net begint op dit pad, ervaar je er soms een flits van. Je beseft: ‘Ik ben niet wat ik doe, er is ook nog een dieper ik in mij, dat niet per se samenvalt met wat mensen van me zien.’ Dat diepe zelf aan het licht laten komen, vraagt aandacht. Aandacht betekent gewoon ‘denken aan’, zo moeilijk is het niet. Maar het vraagt wel oefening, zoals je een spier moet oefenen die je een nieuwe taak gaat geven. Begin daarom klein, met een paar momenten per dag. Niemand hoeft er iets van te merken, als je het zelf maar merkt. Adem in, word je bewust van je aanwezigheid. Laat de ruis van de wereld even stil vallen, kijk naar de lucht en weet: ‘Hier ben ik.’ Als je dat met regelmaat doet, zul je zien dat die momenten zich steeds meer aan elkaar gaan vasthechten. Er komt een tijd dat je niet meer van het ene moment naar het andere hoeft te springen, dan hebben ze zich aan elkaar geregen. En dan nog blijft het risico bestaan dat je op een goeie dag ineens met tandpasta je make-up staat te verwijderen. Al was het maar om je eraan te herinneren dat je mens bent.
Maria van Mierlo, geestelijk begeleider, publicist
