Ont-wikkelen

Ze vertelt over het gevoel dat haar leven de laatste tijd onder een dun vliesje bedekt was. Net als het plastic folie waarmee ze haar creatieve werk had omwikkeld. Alles is van buitenaf zichtbaar, maar net niet scherp. Ze functioneert prima, maar het voelt soms ook best wel wat vlak en ingehouden. Natuurlijk: zo’n folie beschermt en houdt de boel bij elkaar. Maar benauwend is het ook, op den duur misschien zelfs wel verstikkend. Hoe kom ik er vanaf? Hoe kan ik verder ont-wikkelen?

Haar verhaal blijft me bij. Waarschijnlijk omdat ik het herken. Misschien jijzelf ook wel. Het gevoel dat je soms niet uit de verf komt of vlak blijft, ook al heeft de buitenwacht dat niet eens door. Alsof er iets omheen zit. Soms met reden, en soms ook onbedoeld en ongewenst. De folie mag eraf, het vlies doorgeprikt, de maskers af. Dan kom je er ongetwijfeld anders uit te zien. Maar wat is dat toch spannend!

Want wat als je echt helemaal tevoorschijn komt? Wie ben jij dan? Hoe zullen mensen reageren? Veelal is onze grootste angst niet eens zozeer dat mensen dat mensen je in al je kwetsbaarheid zien. We kunnen minstens zo bang zijn voor de potentie die er is op het moment dat we mens zijn zoals we bedoeld zijn.

Dat laatste wil ik graag geloven: dat er een bedoeling is. Een meaning en purpose die ons ego overstijgt en alles te maken heeft met onze ziel, ons diepste zijn. En dat die bedoeling in de meeste gevallen anders is dan dat we in de praktijk laten zien. Want we lijken met elkaar juist steeds verder te verharden en te verhufteren. Onszelf te om-wikkelen en zelfs te verstikken, in plaats van te ont-wikkelen. De mensheid zou in ieder geval heel anders kunnen functioneren als we wijzer, liefdevoller, compassievoller zouden zijn dan nu. Als er minder ‘ik’ zou zijn en meer ‘wij’.

Volgens mij is dat de kern van spiritualiteit: mensen op zielsniveau te doen groeien, te ont-wikkelen. In mijn eigen christelijke traditie wordt gesproken over de mens als beelddrager van God en Jezus als het ultieme voorbeeld om na te leven. Anderen ervaren in Boeddha een leermeester of in Mohammed en de andere profeten van de Islam. Weer anderen richten zich op de Liefde, het Universum, de Natuur of een bepaalde ethiek.

In elke traditie of levensovertuiging is er iets of Iemand die spiegelt, die zegt: kijk, zo zie je eruit als je werkelijk ont-wikkelt. Het goede nieuws: het zit al in je! Je hoeft geen ander te worden maar juist jezelf, met al jouw eigenheid en eigen-wijsheid. En nee, dan gaat niet over intellect, perfectie of prestige. Het gaat om doorleefde wijsheid, om diep menselijk weten, om compassie en bewogenheid met jezelf en de ander, om het hebben van een kompas waar je anderen op jouw beurt weer mee van dienst kunt zijn.

Dat kan nog steeds als een Picture Perfect aanvoelen. Iets waar je je nog ver vanaf voelt staan. Toch kun je er dagelijks mee oefenen. Ont-wikkelen is een proces, een werkwoord. Als we alleen al zouden beginnen met oprechte aandacht voor elkaar, een vriendelijk gebaar, iets belangeloos doen, opkomen voor de kwetsbare medemens en alle andere levende wezens op onze planeet… Dan wordt niet alleen jouw ziel gevoed, maar ook die van een ander.

Ont-wikkelen vraagt om bezinning, stilte en contemplatie. Het vraagt ook om verbinding. Met mensen die al een stukje verder zijn op hun levenspad of juist met mensen die in vergelijkbare fases zitten.  Ont-wikkelen is niet per se leuk, lief en aardig. Je komt je ego zowel in de stilte als in de ontmoeting ongetwijfeld tegen. Verhalen, ontmoetingen, rituelen, muziek en kunst helpen je om ruimte voor te maken voor je ziel.  Ze bieden een zachte bedding. 

 Agnes van der Sluijs, coach, facilitator 

Enige woorden over de ziel

Een ziel heb je nu en dan.
 Niemand heeft haar ononderbroken
 en voor altijd.

Dagen en dagen,
 jaren en jaren
 kunnen zonder haar voorbij gaan.

Soms verwijlt ze alleen in het vuur
 en de vrees van de kinderjaren
 wat langer bij ons.
 Soms alleen in de verbazing
 dat we oud zijn.

Zelden staat ze ons bij
 tijdens slopende bezigheden
 als meubels verplaatsen
 en koffers tillen
 of een weg afleggen op knellende schoenen.

Bij het invullen van formulieren
 en het hakken van vlees
 heeft ze doorgaans vrij.

Aan een op de duizend gesprekken
 neemt ze deel,
 maar zelfs dat is niet zeker,
 want ze zwijgt liever.

Wanneer ons lichaam begint te lijden en lijden,
 verlaat ze stilletjes haar post.

Ze is kieskeurig:
 ze ziet ons liever niet in de massa,
 walgt van onze strijd om maar te winnen
 en van ons wapengekletter.

Vreugde en verdriet
 zijn voor haar geen twee verschillende gevoelens.
 Alleen als die twee zijn verbonden,
 is ze bij ons.

We kunnen op haar rekenen
 wanneer we nergens zeker van zijn,
 maar alles willen weten.

Wat materiële zaken betreft
 houdt ze van klokken met een slinger
 en van spiegels, die vlijtig hun werk doen,
 ook wanneer niemand kijkt.

Ze vertelt niet waar ze vandaan komt
 en wanneer ze weer van ons verdwijnt,
 maar lijkt zulke vragen beslist te verwachten.

Het ziet er naar uit
 dat net als wij haar
 zij ons ook
 ergens voor nodig heeft.

Wislawa Szymborska