Ineke Visser
Licht op sterven, inzichten en ervaringen vanuit een verruimd bewustzijn
Uitgeverij AnkhHermes

Licht op sterven

Het boek is een voortzetting op een eerder boek: In het licht van sterven; ervaringen op de grens van leven en dood. Ineke Visser schrijft in het voorwoord van dit nieuwe boek: 'Vandaag ben ik veel beter in staat om woorden te geven aan wat sterven zo kostbaar en wezenlijk maakt.'

In het boek Als de storm komt, filosofie als houvast bij trauma van Kelly Janssen (dat Boek van de Week was) verkend zij vanuit de filosofie het sterven, en ik haal aan:  'Ze interviewt hierover Marli Huijer, ex-Denker des Vaderlands en auteur van het boek ‘De toekomst van het sterven’. Ze vraagt haar: ‘Accepteren? Maar hoe? Hoe kun je als je begin dertig bent, accepteren dat je leven daar stopt?’ Huijer geeft dan aan dat het uiteraard allemaal naar is, en dat het bovendien niet meevalt om met anderen over de dood te praten. Want dat is het ook, het trauma van een te vroege dood overvalt ons omdat we niet over de dood willen praten in deze huidige maatschappij. Het hoort er gewoon niet bij. ‘Het gesprek daarover aangaan is veel moeilijker dan op latere leeftijd’, vertelt Marli Huijer, ‘dat geeft ook een gevoel van eenzaamheid.’

De dood, dat idee van sterven, lijkt gelukkig tegenwoordig iets dichterbij ons te liggen als een onvermijdelijk eind van ons leven en daarom een onherroepelijk gespreksonderwerp. Lieke Marsman, dichter en ziek van kanker vertelde het zo in een recent interview in de Volkskrant: ‘Filosofe Marli Huijer had het in de Volkskrant over goed sterven. Het is al heftig als je dood gaat en dan moet je dat ook nog goed doen? Moet je een bucketlist afwerken, zo veel pijnstillers nemen dat je niks meer voelt, netjes afscheid nemen, je financiële zaken op orde hebben? Nee, er is geen slecht sterven. Dat is het eerste dat een samenleving moet leren over de dood. Sterven mag ook schreeuwend van de pijn of angst, terwijl iedereen om je heen huilend gek wordt. Hoe erg zou het zijn als nabestaanden na iemands dood ook nog het gevoel konden hebben: nou, dit voldoet niet aan de normen van het goede sterven.’

In het boek Licht op sterven neemt Ineke Visser via delen als 'De plek van sterven in onze samenleving', 'Ervaringen vanuit een verruimd bewustzijn', en 'Een nieuwe benadering' mee op onze eigen dood. In het boek veel ervaringen opgeschreven in de gesprekken die zij had met verpleegkundigen, mantelzorgers, vrijwilligers die dicht bij de dood van anderen stonden. Rode draad in al die verhalen: hoe kun je van angst voor de dood naar vertrouwen in jezelf, en je eigen bestaan, die drempel overgaan?

Licht op sterven is een goed inzichtelijk boek met voor hen 'die zich willen voorbereiden op het eigen levenseinde of dat van een dierbare.'

Ron van Es

Koop het boek hier