Michelle van Tongerloo

Komt een land bij de dokter, Nederland door de ogen van een straatarts

Uitgeverij De Correspondent

Komt een land bij de dokter

Het is 2005 en in het tv programma dat ik dan regisseer, naar later blijkt mijn laatste tv programma, zit ook een man die uit het onderwijs komt. Hij vertelt over de enorme aantallen jonge mensen die uitvallen. Niet alleen uitvallen op school, maar ook over de enorme problemen van jongeren. Ik besluit daar iets mee te willen gaan doen en start een project. Samen met een aantal mensen ontwerp ik een bijzonder traject, regel fondsen en stap af op organisaties die jongeren kennen. Dan begint mij iets te dagen, dat ook een grote teleurstelling oplevert. In plaats van ons te verbinden aan jongeren, gaan de deuren dicht, want jongeren verbinden met je eigen organisatie betekent ook het overheidsgeld dat aan de jongeren is gekoppeld. 

Wij gaan - ondanks de tegenwerking - toch van start. Maar het effect van ‘Hoe de zorg een verdienmodel wordt’ dat Michelle van Tongeloo in een hoofdstuk in haar boek beschrijft, zal ik nog vele malen tegenkomen bij de projecten die ik start, of wil starten. 

In ‘Komt een land bij de dokter’ lezen we de verhalen van straatarts Michelle van Tongerloo in Rotterdam. Verhalen die allemaal te maken hebben met mensen, mede-burgers, migranten, statushouders, asielzoekers, maar vooral mensen, die tussen alle gaten van de samenleving vallen. Met veel problemen als gevolg. Let op: problemen die voorkomen kunnen worden, maar door het systeem niet of nauwelijks opgelost worden. Het zijn verhalen die je aan het hart gaan. 

Michelle van Tongerloo is inmiddels een bekend gezicht in (sociale) media en gebruikt haar stem/gezicht dan ook om die verhalen te vertellen. Met haar zijn er zovelen die ook, in heel veel verschillende projecten, bezig zijn met de weeffouten in ons zorg en financiële systeem, maar hebben de exposure niet van Michelle. En nu is er dit boek met die aansprekende titel. In het tv programma Buitenhof spreekt ze er over, met ook de opmerking dat deze verhalen alleen over mensen aan de sociale onderkant lijken te gaan, maar dat het systeem inmiddels ook als de groep middeninkomens heeft bereikt. 

Michelle van Tongerloo: ‘Ik vertelde over de patiënten die ik voorbij zie komen en de maatschappelijke problemen waar zij voor staan. Alle maatschappelijke crises van de afgelopen jaren – de migratiecrisis, de ggz-crisis, de wooncrisis, de bestaanszekerheidscrisis – kwamen in mijn spreekkamer voorbij.’ 

Ik zat zelf onlangs bij een ontmoeting tussen mensen uit de verzekeringswereld die ik had ontmoet bij het maken van een podcastserie. We hadden hen namelijk uitgedaagd om eens te kijken of ze met hun kennis en mensen direct konden bijdragen bij de sociale problematiek. In die gesprekken had ik namelijk gemerkt dat de samenleving echt niet ver van hun bed is, maar hoe ver het echt is zou misschien blijken als we hen in contact brachten met wat mensen die in de wijken van Rotterdam werken. 

Dat gesprek, met al de verhalen over zoveel mensen die echte problemen hebben, openden wel wat ogen daar. Precies wat de bedoeling was. Want mede met hun hulp kunnen mensen uit die projecten zich verbeteren, hun eigen organisaties meer professionaliseren, hun focus leggen op wat zij kunnen en alle rompslomp er omheen overlaten aan anderen. Want het is zoals Michelle van Tongerloo ook schrijft: ‘Door de mogelijkheid te creëren om onze gemeenschappelijke problemen weer gezamenlijk op te lossen, maken we onze samenleving sterker. Dusdanig sterk dat we de overheid kunnen dwingen om zich bij óns aan te sluiten, in plaats van andersom.’

Ron van Es

Koop het boek hier