YouTube inhoud kan niet getoond worden met je huidige cookie-instellingen. Selecteer "Toestemmen & tonen" om de inhoud te zien en de YouTube cookie-instellingen te accepteren. Meer info kun je lezen in onze [Privacyverklaring](/privacyverklaring/. Je kunt je altijd weer afmelden via je [cookie-instellingen] /cookie-instellingen/.
Ik heb bewust de trailer van de documentaireserie 'Food for Thought' hier bovenaan geplaatst - hoop dat je die even wilt zien. Het is een prachtige serie die gemaakt is door fotograaf Kadir van Lohuizen en regisseur Doke Romeijn. De hele serie kun je hier volgen. De serie maakt goed duidelijk waar het boek van Dan Saladino overgaat dat ik hieronder bespreek.
Dan Saladino
Eten tot het op is - 's werelds meest zeldzame voedselsoorten en waarom ze niet verloren mogen gaan
Uitgeverij Walburgpers
Dan Saladino, een journalist die veel over voedsel schrijft en radiomaker is, heeft met zij monumentale boek 'Eten tot het op is' een enorm werk geschreven waarin hij niet alleen de geschiedenis van ons voedsel beschrijft maar vooral onderzoek naar de enorme monocultuur die ontstaan is aan dat wat vandaag de dag wereldwijd eten. 'Ons huidige voedselsysteem draagt bij aan de vernietiging van de planeet: een miljoen planten- en diersoorten worden nu met uitsterven bedreigd.'
In zijn boek onderzoekt hij die vernietiging in hoofdstukken als 'Granen', 'Plantaardig', 'Vlees', 'Fruit', 'Kaas', 'Alcohol' en 'Zoet'. In zijn inleiding schrijft Dan Saladino: 'Voedsel laat ons zien waar de echte macht ligt; het kan conflicten en oorlogen verklaren en het toont de menselijke creativiteit en inventiviteit, het verklaart de opkomst en ondergang van rijken, en de oorzaken en gevolgen van rampen.'
Wie een dergelijke uitspraak ietwat boud vindt, moet even het artikel in The Guardian lezen over de documentaire 'The Grab'. In deze documentaire onderzoeken journalisten precies wat Saladino beweert in zijn boek. 'The film outlines a global warming reaction by several nation states, where the powerful use force, economics and illegal mercenaries to take control of food and water stocks.'
Check de trailer via youtube.
'If you can recognize “the grab” and humanity’s vast, daunting interconnectedness, you can begin to strategize for a better, less mercenary world. “From the perspective of a journalist, I just want people to have great information,” said Halverson, “because right now the people that have this information are the CIA, and Wall Street, and foreign governments and very wealthy people.'
Dan Saladino verhaalt in zijn boek de woorden van de CEO van Danone, Emmanuel Faber: 'We dachten dat we met wetenschap de cyclus van het leven en zijn regels konden veranderen, dat we onszelf konden voeden met monoculturen en het grootste deel van de wereldvoedselvoorziening konden baseren op een handvol planten. We hebben het leven gedood en nu moeten we het herstellen.'
Het cynische is dat deze Emmanuel Faber inmiddels is ontslagen als CEO bij Danone. Time schrijft: 'Faber had turned Danone into an “enterprise à mission,” France’s new category similar to an American B-Corp, whose purpose was far broader than profits and growth. He named his strategy “One Planet, One Health,” and created a carbon adjusted earnings per share indicator, pegging Danone’s success directly to its environmental performance.'
Op een zijspoor gezet ondanks de woorden die de wereld moest waarschuwen. Net als Paul Polman die in zijn tijd als CEO van Unilever het bedrijf een voorbeeld wilde maken waar met zorg gekeken wordt hoe het voedsel op de tafels van de consumenten kwam te staan. Intussen is alles weer business as usual.
Hoe zorgen we er dan voor dat ons voedsel dan divers genoeg blijft, niet helemaal in handen van grote bedrijven met hun gretige aandeelhouders komt, en overal waar kan en mogelijk is geproduceerd wordt door lokale boeren? 'Van de 6000 plantensoorten die de mens in het verleden heeft gegeten, consumeert de wereld er nu doorgaans slechts 9, waarvan slechts 3 - rijst, mais en tarwe - 50 procent van alle calorieën leveren.'
De manier van eten, de beperkte keuze die de grote bedrijven ons geven in de supermarkten, onze eigen onzorgvuldigheid en gemis van kennis levert de wereld een grote bevolking op die zich letterlijk ziek eet. Dan Saladino geeft met zijn onderzoek en uitgebreide beschrijving weer hoe we dat tij kunnen, nee moeten, keren. 'Halverwege de jaren negentig werd een uitsluitend aan voedsel gewijde Rode Lijst opgesteld. Dat gebeurde in het kleine Piemontese stadje Bra, in Noord-Italië, toen een groep vrienden zich realiseerde dat gewassen, dierenrassen en traditionele gerechten uit hun regio aan het verdwijnen waren. Ze stelden een online catalogus van bedreigd culinair erfgoed samen: de Ark van de Smaak.
Op deze catalogus staan nu vandaag de dag 6278 producten, waarvan 85 van Nederlandse bodem komen. In het laatste hoofdstuk van het boek 'Eten tot het op is' zijn ook een paar typische Nederlandse producten opgenomen, leuk. Zoals Rommedoe, de Amsterdamse gele komkommer en het Lakenvelder rund.
De groep vrienden die de Ark van de Smaak samenstelde is inmiddels de Slow Food Foundation geworden 'is the operational body for the protection of food biodiversity.' Deze Ark van de Smaak is de inspiratie voor het boek van Dan Saladino geworden.
'We krijgen het voedselsysteem waar we voor betalen. Elke minuut van de dag wordt wereldwijd één miljoen dollar uitgegeven aan landbouwsubsidies, of dat nu is voor planten van nog meer soja in de Cerrado, meer monoculturen van mais in Noord-Amerika, velden van homogene tarwe in Europa, of het sturen van meer boten naar reeds overbeviste West-Afrikaanse wateren. Dit is publiek geld, ons geld, en het steunt een steunt een systeem dat niet veerkrachtig, gezond of duurzaam is.'
Gelukkig is er zicht op een, nu nog kleine, kentering. Naast de Smaak van de Ark, bijvoorbeeld het bericht dat het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland op zoek is naar zaden van verdwenen rassen die mogelijk beter bestand zijn tegen een veranderend klimaat, is er ook de opkomst van regeneratieve boerderijen zoals die van Jaap Fris en Niels Moshagen van Lenteland, of de boerderijen die lokaal bestuurd worden zoals Herenboeren. Maar ook de reis die Chantal Engelen maakt langs Nederlandse voedselveranderaars en die ze nu heeft vastgelegd in een inspiratiegids.
Dan Saladino heeft een belangrijk boek geschreven dat ons, consument en burger, wakker maakt, inzicht geeft, want: 'Niets kan belangrijker zijn. Het leven van toekomstige generaties hangt ervan af. We moeten de bestaande diversiteit leren herkennen; we kunnen alleen helpen om het te redden als we weten dat het er is.'
- Ron van Es
YouTube inhoud kan niet getoond worden met je huidige cookie-instellingen. Selecteer "Toestemmen & tonen" om de inhoud te zien en de YouTube cookie-instellingen te accepteren. Meer info kun je lezen in onze [Privacyverklaring](/privacyverklaring/. Je kunt je altijd weer afmelden via je [cookie-instellingen] /cookie-instellingen/.
We vroegen Eric van Veluwen, directeur van Antropia en voorvechter voor goed en eerlijk voedsel om commentaar op het boek van Dan Saladino.
'Dan Saladino heeft een mooie bijbel geschreven, ooit was Michael Pollan de held, met zijn uitspraak: 'Eet niets wat je oma niet als eten herkent…' En er zijn meerdere schrijvers en voorvechters die kloeke boekwerken over ons voedselsysteem hebben geschreven.
Laten we dus weer tuinieren volgens recept van de natuur. Laten we weer gaan tuinieren volgens het ritme van de natuur en volgens de zaaikalender die eigenlijk in 12 maanden te verdelen is. De Gregoriaanse kalender die we volgen is afkomstig van de Romeinen. De naam ‘kalender’ komt van het Latijnse woord calends en betekent feitelijk ‘kasboek’.
Voor ons zou het waarschijnlijk beter zijn als we ons leven zouden baseren op de natuurlijke tijd van dertien maan-maanden van achtentwintig dagen. Deze is gebaseerd op de omwenteling van de maan om de aarde, die ook overeenstemt met de Maya-kalender. Deze maakt je bewust van het gelijktijdig verlopen van processen (synchroniciteit). Maar we doen het met de ons bekende maanden en moeten ons daarbij realiseren dat we de kalender beter intuïtief kunnen volgen dan volgens de “harde” richtlijn.
Dat heeft dan ook direct invloed op het voedsel dat we (in de seizoenen) eten. En dan bij voorkeur biologisch dynamisch geteeld voedsel. De conventionele landbouw ziet veel van zijn activiteiten als oorlog met de natuur, zoals het verdelgen van ongedierte of het vernietigen van onkruid. Dat uitgangspunt is gewoon fout. Op die manier vernietig je niet alleen de aarde maar ondermijn je ook onze gezondheid. Heel veel ziekten worden in verband gebracht met het gebruik van pesticiden en het eten van genetisch gemanipuleerde organismen.
Het is een compleet apocrief idee dat de industriële landbouw meer voeding produceert dan biologisch geteelde producten. Dat is wat de grote multinationals ons graag en met succes willen laten geloven dat zij de toenemende wereldpopulatie voorzien van genoeg voedsel. We moeten gaan omdenken en realiseren dat we één zijn met de natuur. Hoe meer we de natuur vernietigen, hoe minder er zal zijn voor ons. Het is ook fout te denken dat biologische voeding duurder is. De industriële landbouw kan gewoon rekenen op heel wat subsidies. Biologische voeding is echter veel voedzamer en het telen ervan bevordert de biodiversiteit. Bovendien is deze voeding veel gezonder omdat er niet gewerkt wordt met pesticiden of genetisch gemanipuleerde zaden. Volgens de stelling van de beroemde Indiase wetenschapper en activist Vandana Shiva is ecologische of biologische voeding een samenwerking met de natuur. Het is een daad van vrede sluiten met de aarde.
- Eric van Veluwen
Elke donderdag geeft Eric van Veluwen een recept door bij het radioprogramma van Optimist Radio.