De Piramide van Balans
In een tijd en wereld waar succes vaak wordt afgemeten aan uiterlijke prestaties en materiële verworvenheden, vergeten we soms wat echt belangrijk is en de essentie is van wat het betekent om werkelijk gelukkig en optimistisch te kunnen zijn en blijven. Ware voldoening zit niet alleen in wat we bereiken, maar in hoe we ons verhouden tot onszelf en anderen. Het concept van De Piramide van Balans, biedt een praktische en holistische benadering om op een positieve manier aan jezelf te werken ten behoeve van welzijn en innerlijke groei.
Dit model is gebaseerd op de vier intelligenties of dimensies —Fysieke (FQ), Emotionele (EQ), Cognitieve (IQ) en Spirituele (SQ) en laat zien hoe je je energie effectief kunt verdelen over 24 uur. Door deze dimensies in balans te brengen, kun je een pad inslaan dat je leidt naar wat David Brooks 'de tweede berg' noemt.
Houd de Zaag Scherp
Stephen Covey's The 7 Habits of Highly Effective People benadrukt in Hoofdstuk 7; Houd de zaag scherp, het belang van voortdurende groei en ontwikkeling door zelfvernieuwing in de vier dimensies: fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel. Het is een continue cyclus van verbetering die ervoor zorgt dat je in balans komt en blijft en optimaal functioneert in zowel in je individuele leven (EGO) als wel in relaties en gezonde verbinding met anderen en de wereld (ECO). Het regelmatig slijpen van de zaag betekent dat je bewust tijd investeert en activiteiten plant die je ondersteunen in elke laag van de Piramide van Balans. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je dagelijks tijd vrijmaakt voor lichaamsbeweging (FQ), reflectie over je emoties (EQ), intellectuele uitdagingen (IQ), en spirituele bezinning (SQ). Zonder deze investering kun je niet effectief functioneren of betekenisvolle bijdragen leveren aan anderen.
De Tweede Berg: Van Succes naar Betekenis
David Brooks beschrijft in zijn boek The Second Mountain hoe mensen vaak een overgang doormaken van een leven dat gericht is op het najagen van persoonlijk succes naar het vinden van betekenis in hun leven gericht op toewijding en betekenis. De 'eerste berg' staat voor de doelen die we nastreven in onze jeugd en volwassenheid zoals persoonlijke en materiële prestaties (carrière, status, “macht” en rijkdom). Maar naarmate we ouder worden, ontdekken we vaak dat deze doelen niet de diepe voldoening bieden die we zochten. Dit is het moment waarop de 'tweede berg' in beeld komt. De tweede berg draait om een leven gericht op betekenis, toewijding, gemeenschap, liefde, en spirituele voldoening. Het gaat niet langer om wat je voor jezelf (EGO) kunt bereiken, maar om wat je voor anderen kunt betekenen (ECO). Het beklimmen van deze tweede berg vereist een verschuiving in mindset en waarden, en vraagt een fundamentele verandering in hoe je je tijd en energie besteedt.
Zie afbeelding hieronder.
De Piramide van Welbevinden: Je energie effectief verdelen
De Piramide van Welbevinden is niet alleen een model om bewustzijn te creëren maar geeft ook inzicht in hoe je je energie kunt verdelen over de dag om een gebalanceerd leven te leiden. De piramide bestaat uit vier lagen, die elk een specifieke intelligentie en tijdsduur vertegenwoordigen:
FQ - Fysieke Intelligentie (11 uur): De basis van de piramide wordt gevormd door de fysieke laag. Dit omvat essentiële activiteiten zoals slapen, voeding en sport / beweging. Deze laag vertegenwoordigt maar liefst 11 uur van je dag, wat onderstreept hoe belangrijk het is om goed voor je lichaam te zorgen. Zonder een sterke fysieke basis als fundament is het moeilijk om op andere gebieden te floreren. EQ -
Emotionele Intelligentie (7 uur): De tweede laag richt zich op reflectie, verbinding en emotionele welzijn, bewustzijn en veerkracht. Het gaat over het begrijpen en beheersen van je eigen emoties (zelfregulatie) en die van anderen. Hoe voel je je, hoe zit je in je vel en wat veroorzaakt stress, zowel positief als negatief? Het is belangrijk om dagelijks tijd vrij te maken om je emoties en gevoelens (ten gevolge van externe prikkels en/of dat wat je lichaam je vertelt of “toefluistert”) te verwerken en te begrijpen, zodat je beter kunt verhouden tot en omgaan met de uitdagingen die dagelijks op je pad komen.
IQ - Cognitieve Intelligentie (4 uur): De derde laag gaat over je mentale of cognitieve functioneren. Dit is de dimensie van kennis, logica en probleemoplossend vermogen waarin je 4 uur per dag investeert, is gewijd aan intellectuele activiteiten zoals studeren, werken en plannen, organiseren en problemen oplossen. Het is cruciaal om je geest scherp te houden en voortdurend te blijven leren, maar niet ten koste van je fysieke of emotionele gezondheid.
SQ - Spirituele Intelligentie (2 uur): Bovenaan de piramide bevindt zich de spirituele laag, die 2 uur per dag in beslag neemt. Dit is je ‘ik-tijd’, waarin je jezelf de ruimte geeft om niets en/of niet te doen, te ontspannen, te reflecteren en te mediteren. Het is de tijd waarin je de grote trage vragen van het leven kunt stellen: Wie ben ik? Wat wil ik bereiken? Wat is mijn verlangen of doel? Deze momenten van bezinning helpen je om een dieper gevoel van betekenis en geeft richting aan onze acties
De vier lagen zijn verbonden, er is overlap en beïnvloeden elkaar continu. Lichaam, geest en ziel voeden stelt je in staat bent om de top van de 2e berg te bereiken. Het is een proces van voortdurende verbetering en zelfzorg. Zie het als een lemniscaat.
Door actief te werken aan deze vier dimensies creëer je een gebalanceerd leven, wat essentieel is om de overstap te maken van wat Brooks de 'eerste berg' noemt (het najagen van succes) naar de 'tweede berg' (het vinden van betekenis).
De Balans Tussen EGO en ECO
De dimensies in de Piramide van Balans kunnen verder worden onderverdeeld in twee categorieën: EGO en ECO. Deze begrippen helpen om de onderliggende dynamiek van de piramide beter te begrijpen. De lagen die gericht zijn op EGO (Fysieke en Cognitieve Intelligentie) richten zich op het vasthouden, het versterken van het zelf en het behalen van persoonlijke doelen. Deze dimensies zijn belangrijk voor (zelf)behoud en intellectuele ontwikkeling, maar kunnen, indien uit balans met ECO, leiden tot egocentrisme en een eenzaam geïsoleerd bestaan. De lagen die gericht zijn op ECO (Emotionele en Spirituele Intelligentie) draaien om verbinding, loslaten, vertrouwen en het vinden van een plek binnen een groter geheel. Deze dimensies stimuleren samenhorigheid, empathie en het vermogen om betekenis- en liefdevolle relaties op te bouwen met jezelf en je medemens, maar kunnen, indien uit balans met EGO, leiden tot ongezonde afhankelijkheid.
Het behouden van balans tussen EGO en ECO is cruciaal, vergelijkbaar met het principe van yin en yang. Beide krachten zijn nodig voor een volledig en gebalanceerd leven. EGO helpt je om stevig in de wereld te staan, terwijl ECO je verbindt met die wereld op een betekenisvolle manier.
Een hyperfocus op EGO is wat we momenteel in onze maatschappij veel terugzien in aangeleerde patronen en overlevingsgedrag. Het heeft naar mijn idee zijn oorsprong en verband met meritocratie en (intergenerationeel) trauma. Vanuit trauma ontstaat bewust / onbewust angst (voor emotionele pijn) en verkramping wat leidt tot niet kunnen of willen loslaten en stringent vasthouden. Trauma betreft veelal complex ontwikkelingstrauma dat wil zeggen dat er niet sprake is van één traumatisch moment (shocktrauma) maar een opeenstapeling van multiple minor events die apart niet traumatisch zijn maar tezamen wel degelijk. Het betreft momenten waarin iemands grens telkens overgegaan wordt en het ervaren gevoel van veiligheid telkens overschreden wordt. Veelal is daarmee het aangeven van grenzen, hulpvragen en je eigen behoefte aangeven verloren gegaan en is men geleidelijk aan verdoofd geraakt en uit verbinding gegaan met zichzelf en de ander (de wereld). Dit proces gebeurt bij velen reeds op jonge leeftijd en geeft (schijnbare) controle vanuit cognitie en focus op het lichaam houvast.
De Weg Vooruit: Praktische Stappen
Hoe kun je deze ideeën in de praktijk brengen? Hier zijn enkele stappen om je op weg te helpen:
Balans Creëren: Reflecteer op de vier dimensies van de Piramide van Balans en identificeer welke gebieden aandacht nodig hebben. “Aan welke knoppen wil / kun je draaien?” Begin met kleine veranderingen zoals meer beweging (FQ), het verbeteren van een vriendschap / relatie (EQ), nieuwe dingen leren (IQ), of tijd doorbrengen in de natuur in stilte (SQ).
Vind Betekenis: Denk na over wat voor jou echt belangrijk is in het leven. Wat is het uitzicht op de top van jouw 'tweede berg'? Hoe kun je je dagelijkse keuzes beter afstemmen om dit doel te bereiken?
Zaag Slijpen: Plan regelmatig tijd in voor zelfontwikkeling. Dit kan door middel van sporten, meditatie, lezen, een (oude) hobby of het bijwonen van een leerzame bijeenkomst. Zorg ervoor dat je lichaam, geest, en ziel worden gevoed.
Dien Anderen: Zoek manieren om bij te dragen aan het leven van anderen. Dit kan door vrijwilligerswerk, mentor zijn, of simpelweg door vriendelijkheid en compassie te tonen in het klein in je dagelijkse interactie met anderen.
Conclusie
Op een positieve manier aan jezelf werken is een reis die nooit eindigt, maar door het toepassen van de Piramide van Balans kun je ervoor zorgen dat je elke stap van die reis bewust en betekenisvol maakt. De Piramide van Welbevinden biedt een helder, krachtig en praktisch kader om een leven te leiden dat in balans is tussen EGO en ECO, tussen persoonlijke groei en verbinding met anderen. Door bewust je tijd en energie effectief te verdelen over de dag en te besteden aan elk van de 4 dimensies / intelligenties, leg je een stevige basis en kun je een evenwichtig leven opbouwen dat niet alleen gericht is op het bereiken van succes, maar ook op het vinden van diepere betekenis en vervulling - een leven dat je helpt om zowel de eerste als de tweede berg te beklimmen en uiteindelijk te ontdekken dat ze onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
Wico Mulder, Jeugdarts / Specialist Volksgezondheid
Meer weten over de Piramide van Balans of de 4 dimensies? Kijk op www.piramidevanbalans.nl of bestel gratis de bundel Hoe Dan? op www.doeboekhoedan.nl
Lees ook
Naar een nieuw normaal?
Marret Kramer, teambegeleider, spreker
Heling begint volgens Gabor Maté met bewustwording van de patronen waarin we zitten, van het systeem waarvan we deel uitmaken. Zo denken we ten onrechte dat ziekte per definitie een individueel probleem is. Veel vaker is het een spiegel van onze samenleving met de chronische stress, het gebrek aan onderlinge verbondenheid.
Zicht op het spel maakt de plaats vrij voor de speler
Ron van Es, hoofdredacteur OMO
Spel, speler, plaats is dus een driehoek waarbij alle lijnen met elkaar verbonden zijn. Met het in - en uitzoomen van de driehoek kun je ook spelen. Het spel van je eigen leven waarbij je speler bent en je plaats kunt innemen kan op kleine schaal prima werken, maar als je uitzoomt kan de zin van het geheel (het grotere spel) je nog wel eens ontgaan.
Je innerlijk kind reist je hele leven mee
Laura Vegter, socioloog, schrijver
Of je nu oud of jong bent: in ieder van ons huist een springlevend innerlijk kind. Dat onbewust een grote rol in ons leven kan spelen. Hoe maak je die invloed meer bewust? Laura ging op zoek naar haar innerlijk kind.
Ook ik laat het kind in mij weten dat het niet erg is om spanning te ervaren en dat ze helemaal ok is