Dag Arjan,

Zoals je hebt gelezen ben ik nogal gefascineerd door het idee van een 'kompas', daarmee bedoel ik die lijn in je leven, die stappen die je maakt of gemaakt hebt die een spoor laten zien. Een spoor naar wat, een spoor vanaf waar? Daar begint dan ook mijn zoektocht. Is er een spoor dat we zelf trekken, of is het spoor terug te voeren op een ouder spoor, een spoor dat iemand voor ons trok. Een spoor dat terug te voeren is op een geschiedenis, en hoe dragen wij dan die geschiedenis in onze reis? 

Hoe liep en loopt jouw spoor in het leven en herken jij iets van een geschiedenis?

Ron

Dag Ron,
 

Dank voor je mooie vraag, zeer gewaardeerde Ron! Mijn eerste reactie is echter dat een spoor vooral het verleden zichtbaar maakt en dat een kompas naar de toekomst wijst. En die twee hoeven niet in elkaars verlengde te liggen. Gelukkig maar, verandering is mogelijk! Anderzijds heeft het kompas dat ik in mijn verleden mocht hanteren natuurlijk mede geleid tot het spoor dat ik achterlaat. Daarom mijn brief nu aan jou in twee delen: een eerste aanzet over mijn spoor en daarna een poging mijn huidige kompas te beschrijven.
 

Spoor
Twee verhalen die mede bepalend waren voor mijn spoor: De kracht van positief denken (Vincent Norman Peale); en de Gelijkenis van de talenten (Nieuwe Testament). 

Ik ben geboren en mocht opgroeien in een vrijzinnig Nederlands Hervormd, overwegend zeer liefdevol gezin. Tijdens mijn studietijd zat ik op een gegeven moment helemaal vast en zag ik het niet meer zitten. Mijn lieve vader gaf me toen het boekje 'De kracht van Positief denken' door Norman Vincent Peale. Een boekje uit 1953 dat hij op zijn beurt ooit had gekregen van zijn schoonvader op een moment dat hij in een zware tijd zat en zeer opzag tegen de toekomst. En dat boekje over positief denken heeft mij zeer geholpen. Want positieve gedachten en affirmaties leidden bij mij tot meer zelfvertrouwen en een meer positief wereldbeeld. Bij menig moeilijke vergadering, situatie of uitdaging zei ik in mezelf: "ik vermag alle dingen door Christus die mij kracht geeft". En de werking was wonderlijk: ik voelde me rustig, kalm en gedragen. Beter: de werking is wonderlijk: want ik doe dit nog steeds. (Kritische noot: het boekje is ook zéér Amerikaans en later las dat het o.a. ook Donald Trump geïnspireerd heeft).
 
 Daarnaast ben ik toen geïnspireerd door de gelijkenis van de talenten uit het Nieuwe Testament (Mattheüs 25:14-30, met een variant in Lucas 19:12-27). Jezus vertelt daar het verhaal dat ieder mens een (verschillend) aantal talenten heeft gekregen en dat het de uitnodiging is om hiermee te woekeren, om hiermee aan de gang te gaan om de wereld daarmee mooier te maken. Als iedereen dat doet, creëren we samen nu een paradijs op aarde (mijn samenvatting: met het straffende einde van de parabel heb ik niet zoveel en ik ben geen theoloog). 

Beide perspectieven heb ik geïnternaliseerd en gaan in zekere zin uit van het sociaal constructionisme: taal creëert werkelijkheid en wat je aandacht geeft, groeit. En dat typeert mijn spoor. Ik ben nu ruim 20 jaar zelfstandig consultant met opdrachten met name op het gebied van samenwerking; ben MfN-Registermediator/buurtbemiddelaar; heb samen met vriend het Randstedelijk Zanginstituut opgericht (zingen maakt blij); ben bestuurder bij Landgoed Beukenrode (Mooi Doorns landgoed instandhouden en met de verdiensten jeugdprojecten steunen); en heb met nog drie anderen elf jaar geleden BlijNieuws opgericht (meer positief nieuws delen in op internet)[1]. NB: Waarbij deze sporen overigens NIET mijn eigen verdienste zijn! ik voel me gedragen en uitgenodigd om, geïnspireerd door mijn voorouders, iets positiefs van het leven te maken en na te laten (wat soms lukt). 

Dit zijn een aantal elementen van het spoor dat ik achterlaat. 

Kompas
Nu twee trefwoorden van de nieuwe elementen van mijn huidige kompas: Interzijn en Gelassenheit. Deze, mogelijk wat vage, inzichten heb ik geleerd van mijn spirituele voorouders. Interzijn van de Vietnamese Zenboeddhist Thich Nhat Hahn en Gelassenheit van de Mysticus Meister Eckhart. 

Interzijn in mijn woorden: Ik heb geen eigen zelf, maar ben onderdeel van de stroom van het Leven en besta uit 100% niet-Arjan-elementen. Onder andere uit water, uit lucht, uit aarde, uit vuur, uit elementen van mijn voorouders (familie-; land- en spirituele voorouders). Daarmee ben ik onderdeel van de stroom van het Leven en dus ook onderdeel van jou, want hetzelfde geldt voor jou. Ik ben daarom ook jou. Wij zijn verbonden. Jouw geluk is mijn geluk. Jouw vreugde is mijn vreugde. Mijn lijden is jouw lijden.

We beïnvloeden elkaar en interzijn. Ingewikkeld om uit te leggen en ik snap/voel het zeker nog niet helemaal op elk moment. Maar de consequentie van dit inzicht is groot voor mijn kompas en de keuzen die ik maak. Het lijden mag er zijn. Mijn lijden mag er zijn. Ik hoef het niet weg te drukken en mag proberen het (samen) te transformeren (lijden dat er mag zijn, kan begrepen worden, waarna het transformeert naar compassie, zo heb ik ervaren). En wat heb ik aan geluk (of geld) voor mijzelf dat zorgt voor lijden bij jou, bij iemand ver weg, of bij dieren, bomen, planten waar ik mee in verbinding sta?

Interzijn is een oefenweg (het lukt vaker niet dan wel!): ik probeer het als een kompas te gebruiken en elke dag meer in mijn gedrag te laten doorwerken (inspiratiebron hiervoor is ook het boek Joy van Desmond Tutu en de Dalai Lama). 

Gelassenheit heb ik leren kennen tijdens mijn Zen-stilteretraites bij de Sint-Willibrordsabdij in Doetinchem (en oa ook van Marga de Haas in haar boekje over Meister Eckhart: ‘God en ik, wij zijn één’). Wederom in mijn woorden (ik ben geen wetenschapper): leer vanuit de stilte met aandacht te schouwen naar wat er opkomt of wat er zich voordoet en reageer er niet gelijk op of ga er niet gelijk mee aan de haal. Leer van binnen stil te worden (Zie ook de mooie metafoor: ons leven is als een glas met water en zand: door de drukte en vaart gaat het water draaien en wordt het troebel. Als je stil wordt van binnen, beweegt het water langzamer totdat het niet meer kolkt: het zand zakt naar de bodem en er ontstaat helder inzicht). Leer los te laten. Leer te Laten. Geef je over aan het leven (zie ook The Surrender Experiment van Michael Singer). Ik probeer dit dagelijks: door in stilte bewust te ademen: ‘Gelassenheit üben’. Maar het valt niet mee. Door mijn ego, door mijn ambitie. Door mijn mobiel (ben ik eigenlijk verslaafd aan). 

Tja, Ron, deels liggen mijn spoor en mijn kompas dus in elkaars verlengde: ik voel mij een gezegend, door God/door de ultieme Liefde gedragen mens en probeer vanuit die zegen actief, liefdevol en positief te leven. Want delen is vermenigvuldigen. Anderzijds, want dit suggereert ook dat het leven maakbaar is, leer is steeds meer dat ik mag Laten (dus niet laissez faire, maar vanuit aandacht en stilte diep schouwen); en dat het leven niet maakbaar is; dat het lijden er mag zijn. Dat mijn vaders lijden, mijn lijden is. Dat wij allen in alles verbonden zijn (mensen, dieren, planten, mineralen, moeder aarde, kosmos). Zijn wij misschien zo de handen van God/de ultieme Liefde (in de breedste zin van het woord)? 

Ben benieuwd wat dit bij jou oproept en hoe jouw spoor en je huidige kompas zich tot elkaar verhouden. Adios!

Arjan
    

[1] BlijNieuws gaat nu verder bij Optimist Media! Daar ben ik bijzonder dankbaar voor